პარაზიტი ჭიები ცხოვრობენ ადამიანის ორგანიზმში და იწვევენ სხვადასხვა ორგანოს დაზიანებას. დაავადების ხარისხი დამოკიდებულია ჭიების სახეობაზე, მათ ლოკალიზაციასა  და რაოდენობაზე. ხშირად დაავადებას თან ახლავს წონის დაკლება, საერთო სისუსტე, თავბრუსხვევა, გაღიზიანებადობა, შეკრულობა ან აშლილობა, გულისრევა, ღებინება, სიყვითლე, შეშუპება, ხველა, ცხვირიდან გამონადენი, ნერწყვდენა, შრომის უნარიანობისა და მეხსიერების დაქვეითება, ზრდის შეჩერება, სქესობრივი განვითარების სისუსტე და ა.შ.

ჭიებით დაავადების მიზეზია ჭუჭყიანი ხელები, გაურეცხავი ხილი და ბოსტნეული, მოუხარშავი პროდუქტები, წყალი, ბუზები, ჰიგიენის დაუცველობა და სხვა.

რ ძ ი ა ნ ი   ნ ი ვ რ ი ს   ო ყ ნ ა
1 ჩაის ჭიქა რძეში ხარშავენ 1 თავ გასუფთავებულ ნიორს დარბილებამდე. წურავენ, აციებენ და უკეთებენ ოყნას. დიდმა ადამიანმა შეიძლება მთლიანი პორცია გაიკეთოს. ბავშვს კი 1/4 - 1/2 ჩაის ჭიქას უკეთებენ. ეს პროცედურა კეთდება 1 დღე.

ხ ა ხ ვ ი ს   ნ ა ყ ე ნ ი
1 საშუალო ხახვს ჭრიან, ასხამენ 1 ჩაის ჭიქა მდუღარეს. აჩერებენ 12 სთ. წურავენ. სვამენ 1/2 ჭიქას დღეში 2-ჯერ მშიერ კუჭზე 3-4 დღის განმავლობაში.

ა ბ ზ ი ნ დ ა,   ა ს ი ს თ ა ვ ა
1 სუფრის კოვზ ნაკრებს (აბზინდას და ასისთავას იღებენ თანაბარი რაოდენობით), ასხამენ 1 ჩაის ჭიქა წყალს და ხარშავენ 20 წუთით. ღებულობენ 1 ჩაის ჭიქას დილით უზმოზე და ძილის წინ 8 დღის განმავლობაში.

ღ ო რ ი ს   ს ო ლ ი ტ ე რ ი ს   გ ა მ ო დ ე ვ ნ ა
100 გრ გოგრის გულს (გატარებულს) და 50 გრ თაფლს ურევენ. ღებულობენ უზმოზე 1 სუფრის კოვზს 10-14 დღის განმავლობაში. ბოლო დღეს გოგრის გულების მიღებიდან 1 საათის შემდეგ აყოლებენ 1 ჩაის ჭიქა რძეს, რომელშიც წინასწარ ხარშავენ 1 თავ გასუფთავებულ ნიორს. 30 წუთის შემდეგ ასმევენ ძლიერ გამხსნელს. კიდევ 1 საათის შემდეგ კი უკეთებენ გვირილის ყვავილის ნაყენის თბილ ოყნას.

ნ ა კ რ ე ბ ი
გვირილას, მწარე აბზინდასა და ასფურცელას იღებენ თანაბარი რაოდენობით. 2 სუფრის კოვზ ნაკრებს თერმოსში ასხამენ 0,5 ლ მდუღარე წყალს. აჩერებენ 1 ღამე. წურავენ. ღებულობენ 1 ჩაის ჭიქას დილით უზმოზე და ძილის წინ.

ნ ე ს ვ ი ს   წ ვ ე ნ ი
ნესვის გულის წვენი საუკეთესო საშუალებაა სოლიტერის გამოსადევნად. სვამენ 1 ჭიქას. ნესვი არ უნდა იყოს ქიმიკატებით მოყვანილი.

ბ რ ო წ ე უ ლ ი ს   ქ ე რ ქ ი
1 ცალ ბროწეულის ქერქს ასხამენ 150 მლ მდუღარეს. მიღებულ ნაყენს 3 ნაწილად სვამენ 30 წუთის განმავლობაში მშიერ კუჭზე. 3-4 საათის შემდეგ ღებულობენ გამხსნელს.

ძ რ ო ხ ი ს   ა ნ   ც ხ ე ნ ი ს   ფ უ ნ ა
ჭიებით დაავადებული ბავშვი დასვით ძროხის ან ცხენის ახალი ფუნის (სანამ ცხელია) ორთქლზე. ჭიები მალე გამოვლენ.